BÜYÜK ÜNİFORMA ÜZERİNE NOTLAR

BÜYÜK ÜNİFORMA ÜZERİNE NOTLAR

Deniz Kuvvetleri Komutanlığında 2 Şubat 1942 tarihine kadar subaylar üç farklı merasim üniforması kullanmaktaydı. Büyük üniforma,  küçük üniforma ve kıt’a merasim üniforması. Küçük Üniforma ve Kıt’a Merasim Üniforması günümüzde halen kullanılmaktadır. Fakat Büyük Üniforma 2 Şubat 1942 tarihinde 2/17254 sayılı kararname ile içerisinde bulunan savaş ve buhran durumu gerekçe gösterilerek kaldırılmıştır. Büyük üniformanın küçük üniformadan farkı hem sırma apolet hem de kolda sırma kullanılması, sarı şeritli pantolon giyilmesi ve bikorn olarak tabir edilen üç gen şapkaların kullanılmasıdır. Üniformalardan pelerin ise 1933 yılında kaldırılmıştır. Günümüzde büyük üniforma hakkında çok az bilgiye sahibiz. Deniz Müzesi Komutanlığı Deniz İhtisas Kütüphanesi’nde yaptığım çalışmalarda sadece iki kitapta bu üniforma hakkında bilgiye ulaşabildim. Bu bilgiler arasında en ilginç olanı ise Tuğamiral ile Albay rütbesi arasındaki subayların büyük üniforma ile katıldıkları törenlerde hiçbir sınıf ve rütbe işareti taşımamak kaydı ile Tuğbay rütbesini kullanabilmeleri izninin verilmesidir. Büyük üniforma ile birlikte bu izinde kalkmıştır. Üniformanın yürürlükte olduğu 1938-1942 yılları arasında sadece 27 Eylül Deniz Kuvvetleri günü ve 29 Ekim Cumhuriyet bayramı törenlerinde kullanılmıştır.Biçim olarak İngiliz ve

Fransız üniformalarına benzemekteydi ve ülkemizde sadece Deniz Kuvvetlerine mahsustu. Araştırma çalışma sırasında yaşadığım bir olay bu üniformanın ne kadar gösterişli olduğunun bir kanıtı niteliğinde. Deniz Tarih Arşivi Şube Müdürü Öğ. Bnb. Gökhan ATMACA ile Deniz Kuvvetleri dergisinin bir sayısında bulduğumuz fotoğrafa baktığımızda fotoğraftaki subayın Albay rütbesinde olduğunu tahmin etmiştik. Hatta ben Amiral olduğunu idea ettim. Daha sonra sırmasına yakından baktığımızda teğmen rütbesinde olduğunu fark ettik. Avrupa ülkelerinde bu tarz üniformalar her ne kadar kullanılmaya devam etse de büyük üniforma Alman tehdidi ve ekonomik buhrana yenik düşmüştür. Artık büyük üniforma siyah beyaz fotoğraflarda ve hatıralarda varlığını sürdürüyor.